هواساز هایژنیک

استفاده از هواساز هایژنیک در مکان ‌های بهداشتی مانند بیمارستان ‌ها، آزمایشگاه‌ ه و سالن‌های تولید مواد دارویی بسیار حیاتی است. این ابزارها نه‌ تنها برای تأمین هوای تمیز و با شرایط دما و رطوبت مناسب کاربرد دارند، بلکه اهمیت بسزایی در تأمین هوای تازه و ایجاد فشار مثبت داخل محیط برای آن ها در نظر گرفته می شود. این اقدامات باعث می ‌شود که هوای تازه به میزان کافی در محیط تولید شده و باعث آسایش و بهبود شرایط درمانی شود. در ادامه این مطلب همه چیز را درباره هواسازهای هایژنیک بررسی کرده و عملکرد این دستگاه را برای محیط های مختلف بهداشتی بررسی خواهیم کرد.

هواساز هایژنیک چیست

نخست بهتر است بررسی کنیم که هواساز هایژنیک چیست و با این دستگاه به خوبی آشنا شویم. هواساز هایژنیک به سیستمی اطلاق می‌ شود که نه تنها هوای داخل یک فضا را خنک یا گرم می‌ کند، بلکه برای حفظ سطح بالایی از کیفیت هوای داخل ساختمان با کاهش حضور آلاینده‌ هایی مانند گرد و غبار، گرده، باکتری‌ ها، ویروس ‌ها و سایر موارد مضر طراحی شده است. این سیستم های تهویه مطبوع دارای ویژگی ها و فناوری های مختلفی هستند که هدف آنها بهبود پاکیزگی و سلامت هوای در حال گردش است.

یکی از ویژگی های کلیدی سیستم های تهویه مطبوع بهداشتی، سیستم های فیلتراسیون پیشرفته است. این سیستم ها معمولا شامل فیلترهای HEPA (فیلتر ذرات هوا با کارایی بالا) یا سایر فیلترهای تخصصی هستند که قادر به جذب درصد بالایی از ذرات معلق در هوا از جمله آلاینده های میکروسکوپی هستند.

به عنوان مثال، فیلترهای HEPA می توانند ذرات کوچکی به اندازه ۰٫۳ میکرون را با راندمان ۹۹٫۹۷ درصد به دام بیندازند که آنها را در حذف آلرژن ها و آلاینده ها از هوا بسیار موثر می کند. اطمینان از کیفیت مطلوب هوا در بیمارستان ها مهم است و عواملی مانند دما، رطوبت، سطح ذرات و کاهش میکروب را در بر می گیرد. این نه تنها برای آسایش، بلکه برای حفظ سلامت بیماران و کارکنانی که به این هوا متکی هستند نیز حیاتی است.
علاوه بر این، برخی از سیستم های هواساز های هایژنیک از فناوری نور UV-C (Ultraviolet-C) استفاده می کنند. نور UV-C به دلیل خاصیت میکروب کشی خود شناخته شده است و می تواند باکتری ها، ویروس ها و هاگ های کپک را که ممکن است در هوا یا روی سطوح سیستم HVAC (گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع) وجود داشته باشد را خنثی کند.

اجزای دستگاه هواساز هایژنیک

هواساز هایژنیک از اجزای متعددی تشکیل شده است که با هم کار می کنند تا از گردش هوای پاک و سالم اطمینان حاصل کنند و در عین حال سطوح بهینه دما و رطوبت را نیز حفظ کنند. این اجزا برای فیلتر کردن آلاینده‌ها، میکروب‌ها و آلرژن‌ها و همچنین برای جلوگیری از رشد قارچ ‌ها و باکتری‌ ها در سیستم طراحی شده ‌اند.

فیلترهای هوا

فیلترهای هوا اجزای حیاتی هر هواساز از جمله سیستم های هایژنیک هستند. این فیلترها گرد و غبار، هاگ های کپک و سایر ذرات معلق در هوا را به دام می اندازند و از گردش آن ها در هوای داخل خانه جلوگیری می کنند. فیلترهای هوای ذرات با راندمان بالا (HEPA) به دلیل توانایی آنها در جذب ذرات کوچک به اندازه ۰٫۳ میکرون با راندمان بالا معمولا در سیستم های هایژنیک استفاده می شود.

یونیزه کننده

یونیزه کننده ها یون های دارای بار منفی را در هوا آزاد می کنند. این یون ‌ها به ذرات دارای بار مثبت مانند گرد و غبار، مواد حساسیت ‌زا و باکتری‌ها متصل می‌شوند و باعث می‌شوند که به هم چسبیده و از هوا خارج شوند و به طور موثر آن را تصفیه کنند. یونیزه کننده ها اغلب در هواساز هایژنیک ادغام می شوند تا با حذف آلاینده های موجود در هوا، کیفیت هوا را افزایش دهند.

فیلترهای کربن فعال

فیلترهای کربن فعال در از بین بردن بوها، ترکیبات آلی فرار (VOCs) و سایر آلاینده های شیمیایی از هوا موثر هستند. این فیلترها از کربن متخلخل تشکیل شده اند که مولکول های گازها و مواد شیمیایی مختلف را جذب و به دام می اندازد و از گردش مجدد آنها در محیط داخلی جلوگیری می کند. فیلترهای کربن فعال با از بین بردن بوها و مواد شیمیایی مضر، به یک محیط داخلی سالم تر و راحت تر کمک می کنند.

فیلترهای HEPA با درمان ضد میکروبی

برخی از هواسازهای هایژنیک دارای فیلترهای HEPA هستند که با عوامل ضد میکروبی درمان می شوند. این عوامل به مهار رشد باکتری‌ ها، کپک‌ها و کپک ‌ها روی سطح فیلتر کمک می ‌کنند و از تکثیر آن‌ها و بازگرداندن احتمالی آن‌ ها به هوا جلوگیری می ‌کنند. درمان ضد میکروبی اثربخشی فیلترهای HEPA را در جذب و خنثی کردن میکروارگانیسم ‌های مضر افزایش می ‌دهد.

موتورهای دمنده با راندمان بالا

موتورهای دمنده با راندمان بالا برای ارائه جریان هوای ثابت و در عین حال مصرف حداقل انرژی طراحی شده اند. این موتورها تضمین می کنند که هوا به طور موثر در سراسر فضا گردش می کند و فرآیند تصفیه و تصفیه را به حداکثر می رساند. با بهینه سازی جریان هوا، موتورهای دمنده با راندمان بالا به عملکرد کلی و اثربخشی سیستم های تهویه مطبوع بهداشتی کمک می کنند.

سیستم های کنترل رطوبت

حفظ سطوح رطوبت مناسب برای کیفیت و راحتی هوای داخل ساختمان ضروری است. سیستم های هایژنیک ممکن است از سیستم های کنترل رطوبت استفاده کنند که سطح رطوبت را در فضا تنظیم می کند. رطوبت بیش از حد می تواند باعث رشد کپک و باکتری شود، در حالی که رطوبت کم می تواند منجر به خشکی و ناراحتی شود. با کنترل سطوح رطوبت، این سیستم ها به ایجاد یک محیط داخلی سالم تر و دلپذیرتر کمک می کنند.

مجرای هوا و منافذ

مجاری و دریچه های هوا هوای مطبوع را در سراسر ساختمان پخش می کنند. در سیستم های هایژنیک، این قطعات به گونه ای طراحی شده اند که تجمع گرد و غبار، زباله ها و آلودگی های میکروبی را به حداقل برسانند. تمیز کردن و نگهداری منظم کانال های هوا و دریچه ها برای اطمینان از کیفیت هوا و عملکرد مطلوب سیستم ضروری است.

مشخصات فنی هواساز هایژنیک

به عنوان استاندارد جهانی تعیین شده است که تمام بخش ‌های هواساز هایژنیک ساخته شده از فولاد ضد زنگ باشد تا در برابر خوردگی مقاوم در نظر گرفته شود. این پوشش ‌ها قادرند تا پایداری خود را در برابر تغییرات محیطی حفظ کنند.

همچنین، این تجهیزات از فیلتر های قوی تشکیل شده ‌اند که در برابر ذرات آلاینده و میکرو ارگانیسم ‌ها فعالیت خود را حفظ می ‌کنند. ویژگی دیگری که باید به آن توجه شود، اتصالات و قطعات پلاستیکی و لاستیکی است که برای آب‌ بندی و مهر و موم کردن بخش ‌های مختلف استفاده می ‌شوند.

استراکچر دستگاه از مقاطع آلومینیومی ساخته شده و با نوارهای پلی آمید درزگیری می ‌شود تا از نشتی هوا جلوگیری شود. همچنین، این مقاطع آلومینیومی با اتصالات پلی آمیدی به یکدیگر متصل می ‌شوند تا چارچوب محکم و غیر قابل نفوذی ایجاد شود.

به دلیل حساسیت بخش داخلی بدنه به تجمع آلاینده ‌ها، گوشه‌ های تیز و زاویه دار باید طراحی نشوند و باید به صورت انحنا دار باشند. کویل ‌ها اغلب از مس با پره ‌های آلومینیومی ساخته می‌ شوند و زیر آن‌ ها یک سینی از جنس آلومینیوم یا استنلس استیل قرار داده می ‌شود تا قطرات آب جمع ‌آوری و از مسیری مناسب تخلیه شوند.

یکی از ویژگی ‌های مهم هواساز های هایژنیک، طراحی قابل تمیز شدن است که با استفاده از ریل ‌های لغزنده و قابلیت جابجایی قسمت ‌ها، این امر به راحتی امکان پذیر است. سایر مشخصات فنی ممکن است بر اساس قطعات انتخاب شده برای هواساز هایژنیک، متفاوت در نظر گرفته شود.

طرز کار هواساز هایژنیک

هواساز هایژنیک با دارا بودن سیستم‌ های فیلتراسیون پیشرفته، به طور کامل هوابندی برای بدنه خود را انجام می ‌دهد. این دستگاه ‌ها برای انجام عملیات گرمایش و سرمایش به بویلر و چیلر متصل می‌ شوند. چیلر برای خنک کردن آب و بویلر برای گرم کردن آب استفاده می‌ شود. آب سرد و گرم از طریق کویل ‌های مسی عبور می ‌کند و دما در فصل‌ های مختلف تنظیم می ‌شود.

در اتاقک هواساز، انواع مختلفی از فیلترها وجود دارد که در هر پروژه به طور خاص عمل می‌ کنند. سیستم مطبوع گرمایشی و سرمایشی به این صورت است که هوا ابتدا از یک طرف به هواساز وارد شده، سپس پس از فیلتراسیون و پاکسازی، با دما و رطوبت مطلوب از سمت دیگر خارج می ‌شود و به محیط انتقال می ‌یابد.

فرایند فیلتراسیون در هواسازهای هایژنیک به این صورت است که ابتدا هوا از فیلتر مشبک فلزی عبور کرده تا ذرات جامد و درشت وارد هواساز نشود. سپس از فیلتر کیسه ‌ای استفاده می ‌شود که حدود ۹۵ درصد ذرات معلق را حذف می ‌کند. در مرحله بعدی از فیلترهای اولپا و هپا استفاده می ‌شود تا آلاینده‌های با قطر بسیار کوچک ‌تر از هوا حذف شوند. به همین دلیل، این نوع هواساز در محیط‌ هایی مانند بیمارستان‌ ها و محیط‌ های حساس استفاده می‌ شوند.

استاندارد های هواساز هایژنیک

در فرآیند طراحی و تولید هواسازهای بهداشتی، رعایت استانداردهای بین‌المللی بسیار حیاتی است. این استانداردها باید به گونه ‌ای باشند که هواسازها قادر به تأمین هوای یکنواخت، بدون آلودگی و میکروارگانیسم‌ های زنده با دما و فشار مناسب در محیط ‌های حساس نظیر اتاق‌ های عمل بیمارستان باشند. همچنین، سیستم هواکش ‌های خارجی باید قادر به خروج هوای آلوده و ایجاد فشار مثبت در محیط باشند تا جلوی انتقال آلودگی ‌ها از بیرون به داخل و برعکس گرفته شود. این رویکردها در نهایت به ایجاد محیط‌ های پاک و ایمن برای انجام فعالیت ‌های پزشکی کمک می‌ کند و سلامت و ایمنی بیماران و کادر درمانی را تضمین خواهد کرد.

استاندارد  EN 1886

استاندارد EN 1886 یک راهنمای مهم برای طراحی و ساخت سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی، از جمله هواساز هایژنیک و همچنین روش‌ های نصب و نگهداری آنها است. این استاندارد به خصوص خصوصیات مکانیکی این سیستم‌ ها را مشخص می‌ کند، از جمله میزان مجاز نشتی هوا از بخش‌ه ای مختلف هواسازهای بهداشتی و عایق حرارتی آنها. اهمیت این استاندارد از آنجاست که تأمین کننده‌ شرایط بهداشتی و راحتی در محیط ‌های داخلی است. با رعایت این استاندارد، عملکرد بهینه سیستم تهویه مطبوع فراهم می ‌شود و از مواردی همچون نشتی هوا که می‌ تواند باعث افزایش مصرف انرژی و کاهش کارایی سیستم شود، جلوگیری خواهد شد.

 استاندارد VDI 3803

استاندارد VDI 3803 معیارهای فنی و ساختاری برای سیستم‌ های تهویه مطبوع مرکزی، از جمله هواساز هایژنیک، را تعیین می‌کند. این استاندارد به عنوان راهنمایی برای مشخص کردن مشخصات انواع فیلترها، از جمله فیلترهای هوا و غیره عمل می‌کند. اهمیت این استاندارد از آنجاست که بهین ه‌سازی عملکرد سیستم تهویه مطبوع را اطمینان می ‌دهد و باعث افزایش کیفیت هوای داخل محیط‌ های ساختمانی می‌ شود.

استاندارد VDI 6022

استاندارد VDI 6022 مشخص کننده‌ شرایط بهداشتی سیستم‌ های تهویه مطبوع مرکزی و هواسازهاست. به عنوان مثال، این استاندارد برای جلوگیری از انباشت ذرات آب یا گرد و غبار در گوشه‌ ها و لبه ‌ها، مشخص م ی‌کند که گوشه‌ ها و لبه ‌های داخلی باید گرد باشند. همچنین، سطوح باید صاف باشند و پنل‌ های پایینی دستگاه باید از ورق استیل ساخته شده و دارای شیب مناسب برای تخلیه آب باشند. طراحی درب ‌ها و بخش ‌های مختلف دستگاه نیز باید امکان مونتاژ و دمونتاژ آسان را برای پاکسازی اجزای داخلی فراهم کند.

استاندارد EN 13053

این استاندارد الزاماتی را برای سیستم ‌های تهویه غیرمسکونی و با دبی هوای بیشتر از ۲۵۰ متر مکعب بر ساعت مشخص می ‌کند. به عنوان مثال، پارامترهایی همچون سرعت جریان هوا، مصرف انرژی و بازیافت انرژی در این استاندارد تعیین شده است.

رعایت این الزامات به منظور بهینه ‌سازی عملکرد سیستم‌ های تهویه مطبوع غیرمسکونی و افزایش کارایی و کاربری انرژی کمک خواهد کرد. این استاندارد به عنوان یک راهنمای مهم برای طراحان و مهندسین در انتخاب و اجرای سیستم ‌های هواساز هایژنیک و غیرمسکونی عمل می‌ کند.

فیلترهای هواساز هایژنیک

همان طور که پیش تر نیز بیان کردیم، هواساز هایژنیک برای کنترل هواساز دارای انواع مختلف فیلتر است که هر کدام عملکرد منحصر به فردی را ارائه می دهند. در ادامه این فیلترها را بررسی می کنیم.

فیلترهای اولیه

• فیلترهای توری فلزی: اولین مرحله فیلتراسیون را انجام می دهند و ذرات بزرگ مانند گرد و غبار، مو و حشرات را جذب می کنند.
• فیلترهای پد الکترواستاتیک: ذرات معلق را با بار الکتریکی جذب می کنند و راندمان بالاتری نسبت به فیلترهای توری دارند.
• فیلترهای کیسه ای: ذرات معلق با اندازه های مختلف را جذب می کنند و برای تصفیه هوای ورودی به سیستم های تهویه مطبوع مناسب هستند.

فیلترهای هپا (HEPA)

• ذرات معلق با اندازه ۰٫۳ میکرون و بزرگتر را با راندمان ۹۹٫۹۷% جذب می کنند.
• برای تصفیه هوای اتاق های عمل، بخش های مراقبت های ویژه، آزمایشگاه ها و سایر مکان های حساس به آلودگی میکروبی مناسب هستند.

فیلترهای اولپا (ULPA)

• ذرات معلق با اندازه ۰٫۱۲ میکرون و بزرگتر را با راندمان ۹۹٫۹۹۹% جذب می کنند.
• برای تصفیه هوای اتاق های تمیز در صنایع داروسازی، الکترونیک و سایر صنایع حساس به آلودگی ذرات معلق استفاده می شوند.

فیلترهای کربن فعال

بوها، گازهای مضر و بخارات شیمیایی را از هوا جذب می کنند.

برای تصفیه هوای رستوران ها، هتل ها، مراکز خرید و سایر مکان های عمومی که بوی نامطبوع وجود دارد، مناسب هستند.

فیلترهای فتوکاتالیست

• آلاینده ها و میکروب ها را با استفاده از نور فرابنفش تجزیه می کنند.
• برای تصفیه هوای بیمارستان ها، مراکز درمانی و سایر مکان های پر خطر از نظر آلودگی میکروبی مناسب هستند.

فیلترهای رطوبت گیر

• رطوبت اضافی هوا را جذب می کنند و از ایجاد قارچ و کپک جلوگیری می کنند.
• برای تصفیه هوای استخرها، سونا و سایر مکان های با رطوبت بالا مناسب هستند.

کاربرد های هواساز هایژنیک

هواساز هایژنیک به علت عملکرد خود که در وهله اول بهداشتی کردن محیط است، معمولا برای مصارف پزشکی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه این موارد را بررسی می کنیم.

هواساز هایژنیک در بیمارستان ها

بهداشت در بیمارستان ‌ها امری حیاتی است و هواساز هایژنیک بیمارستان نقش مهمی در این موضوع دارد. این دستگاه ‌ها مسئولیت ‌های متعددی از تأمین اکسیژن و حذف دی‌اکسید کربن تا حفظ شرایط آسایش در اتاق ‌ها را بر عهده گرفته اند. در اتاق‌ های عمل، وظایف آنها به جلوگیری از ورود عوامل بیماری ‌زا و کاهش غلظت میکروارگانیسم‌ ها نیز می ‌پردازد. هواسازهای هایژنیک با ایجاد شرایط بهداشتی مناسب به خصوص در اتاق ‌های عمل و بخش ‌های مراقبت ویژه به ارتقای کیفیت خدمات در بیمارستان ‌ها کمک می‌ کنند.

هواساز هایژنیک در صنایع دارویی

صنایع دارویی نیازمند رعایت استانداردهای بهداشتی بسیار دقیق هستند و هواساز هایژنیک نقش حیاتی در اینجا ایفا می کند. این دستگاه ‌ها برای ایجاد محیطی استریل و بی ‌عیب و نقص در محیط ‌های تولید و توسعه داروها بسیار مهم هستند. از آنجایی که جلوگیری از انتقال عوامل بیماری‌ زا از طریق هوا اولویت اصلی است، استفاده از هواسازهای هایژنیک برای کنترل و کاهش این خطرات امری حیاتی به شمار می ‌آید. به این ترتیب، این دستگاه ‌ها بهبود کیفیت و ایمنی محصولات دارویی را تضمین کرده و در تأمین بهداشت عمومی جامعه نقش مهمی ایفا می‌ کنند.

هواساز هایژنیک در آزمایشگاه ها

در آزمایشگاه ‌ها، تهویه هوا و تعویض آن با استانداردهای ایمنی بسیار دقیقی همراه است. هواساز هایژنیک با ایجاد شرایط هوایی پایدار و سالم، نقش اساسی در حفاظت از کارکنان آزمایشگاه را دارند. حضور این دستگاه ‌ها، علاوه بر ایجاد شرایط ایمنی، به بهبود کیفیت و دقت فرآیندهای آزمایشگاهی کمک می ‌کند. حفظ تغییرات دما، رطوبت، و پاکیزگی هوا از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا هر نوع اختلال در این موارد می ‌تواند به کیفیت آزمایش‌ها آسیب برساند. به طور کلی، هواسازهای هایژنیک در آزمایشگاه‌ ها نقش اساسی در تضمین ایمنی و دقت فرآیندهای علمی دارند.

هواساز هایژنیک در صنایع غذایی

در صنایع غذایی، استفاده از هواسازهای هایژنیک امری حیاتی است. این دستگاه‌ها برای حفظ کیفیت و سلامت مواد غذایی در سالن‌ های تولید بسیار اساسی هستند. در مقایسه با هواسازهای معمولی، هواسازهای صنعتی غذایی نیازمند استانداردهای سختگیرانه ‌تری هستند. زیرا هوای پاک و بدون آلودگی برای جلوگیری از تلف شدن مواد غذایی و حفظ بهداشت عمومی ضروری است. به همین دلیل، استفاده از هواسازهای هایژنیک در کارخانه‌ های تولید مواد غذایی امری ضروری و اساسی است.

مزایای هواساز هایژنیک

هواسازهای هایژنیک از مزایای بسیاری برخوردارند که به بهبود کیفیت هوا کمک می‌کنند. این دستگاه‌ ها با فیلترهای قوی و قابل شستشو، مواد آلرژی ‌زا، باکتری، و ویروس‌ ها را از هوا حذف می‌کنند و در نتیجه کیفیت هوا را بهبود می‌ بخشند. علاوه بر این، با استفاده از کویل ‌های خنک‌ کننده، میزان رطوبت را در هوا حفظ کرده و در نتیجه به حفظ راحتی و سلامتی افراد کمک می‌ کنند. از دیگر مزایا این دستگاه‌ ها می‌توان به صرفه‌ جویی در انرژی، کنترل بوی بد، حفاظت از تجهیزات، و بهبود کارایی اشاره کرد. با کاهش هزینه ‌های سرمایش و گرمایش و کنترل دما و رطوبت، این هواسازها از ارزش افزوده بسیاری برخوردارند و به بهبود کیفیت زندگی و کاربری در محیط‌ های مختلف کمک می‌ کنند.

معایب هواساز هایژنیک

استفاده از هواسازهای هایژنیک همراه با معایبی نیز همراه است که باید به آنها توجه کرد. هزینه بالای نصب این دستگاه ‌ها به دلیل استفاده از فن ‌های قدرتمند و فیلترهای پیچیده است که برای برخی افراد توجیه مالی مناسبی را ندارد. نیاز به نگهداری مداوم از دیگر معایب آنهاست؛ زیرا برای حفظ کارایی و کیفیت هوا، نیاز به تعویض و نظافت دوره ‌ای فیلترها و سایر قطعات دستگاه وجود دارد.
همچنین، اندازه بزرگ این دستگاه ‌ها ممکن است در فضاهای محدود و کوچک به مشکل برخورد کند و اجرای آنها را دشوار سازد. از دیگر معایب می ‌توان به احتمال آلودگی هوا در هنگام تعویض فیلترها اشاره کرد که در صورت عدم توجه و نقصان در فرآیند تعویض ممکن است به وجود آید.

سوالات متداول

هر چند وقت یکبار باید فیلترهای هوای هواسازهای هایژنیک را تمیز یا تعویض کرد؟

فیلترهای هوا به طور معمول باید هر ۱ تا ۳ ماه یکبار تمیز یا تعویض شوند که بسته به استفاده و توصیه های سازنده است.

آیا هواسازهای هایژنیک کثیف می توانند بر بهره وری انرژی تأثیر بگذارند؟

یک تهویه مطبوع کثیف برای کارکرد موثر به انرژی بیشتری نیاز دارد.

لامپ های میکروب کش UV چیست و آیا به حفظ یک تهویه مطبوع بهداشتی کمک می کند؟

لامپ های میکروب کش UV در داخل تهویه مطبوع نصب می شوند تا باکتری ها، ویروس ها و هاگ های کپک که ممکن است روی کویل های خنک کننده جمع شوند را از بین ببرد.

آیا برای نگهداری هواسازهای هایژنیک نیاز به افراد متخصص داریم؟

باید از افراد متخصص برای تعمیر و نگهداری کمک بگیریم تا هواساز به درستی کار کند.

هواسازهای هایژنیک بیشتر در کدام مکان ها استفاده می شوند؟

از این هواسازها در مکان هایی که نیاز به هوای عاری از میکروب و بهداشتی داریم استفاده می شود.